Türkiye'de İslam'ın bireysel ve toplumsal hayatta yaşanmasını engelleme maksadıyla gerçekleştirilen 28 Şubat postmodern darbesi sürecinde birçok kamu çalışanı, öğrenci ve sivil vatandaş çeşitli zulüm ve baskılara maruz kaldı.
Aradan geçen 27 yıla rağmen birçok mağduriyet kısmi olarak giderilse de halen giderilmeyi bekleyen mağduriyetler çözüm bekliyor. Aradan geçen çeyrek asrı aşkın zamana rağmen birçok mağduriyetin telafisi mümkün olmadı.
28 Şubat mağdurları; mağduriyetlerinin giderilmesi konusunda, "mağduriyetlerin tespiti ve hakların iadesi" komisyonunun kurulmasını istiyor.
28 Şubat Gönüllüleri Platformu Başkanı Şerife Kaya, konuyla ilgili İLKHA muhabirine konuştu.
"Komisyonla olağanüstü dönemlerdeki haksız ve hukuksuz uygulamaların giderilmesi yöntemi sadece bizim ülkemize mahsus bir durum değil"
Darbe dönemlerinin olağanüstü dönemler olduğunu, bu sebeple darbelerde en büyük yarayı hukuk sistemlerinin aldığını ifade eden Kaya, "Zaten yapılan işlemlerin aslında hukukla ilgisi alakası yoktur; güç kullanılarak haksız, hukuksuz uygulamalar yapılmıştır. Bu sebeple olağan dönemin hukuk mevzuatıyla oluşturulan mağduriyetlerin giderilmesi söz konusu olmamıştır. Bununla ilgili olarak devlet de normal zamanlarda bazı olağanüstü tedbirler almıştır. 1960 darbesinde ihraç edilen 7 bin 200 subayın haklarının iadesiyle ilgili 1960, 1973, 1981 ve 1992 yılında 4 kez farklı olarak Emekli Sandığı Kanunu'na ek 4 madde çıkarılmış ve 7 bin 200 subay en sonunda 40 yıl üzerinden rütbelerine bakılmaksızın kıdemli albay seviyesinden emekli haklarına kavuşmuştur. 2005 yılında terörden zarar görenlerin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde Türkiye Cumhuriyeti'ni tazminat ödemeye mahkûm ettirmesiyle ilgili olarak pratik bir çözüm üretildi. Valiliklerin nezdinde terörden zarar görenler için zarar tespit ve tazminat komisyonları kuruldu. 2005 ve 2022 arasında bu zarar tespit ve tazmin komisyonlarına toplam 560 bin küsür başvuru yapıldı. 478 bin küsur başvuru sonuçlandırıldı ve 274 bin küsür başvuruya tazminat ödenmesine hükmedildi. Halen 48 ilde 57 komisyon faaliyetlerine devam etmektedir. Bunun yanında ülkemiz FETÖ darbe girişimi ile karşı karşıya kaldı ve bu durumda da devlete tedbiren FETÖ'nün devletin bütün kanallarına sızması sebebiyle 127 bin küsur kamu görevlisinin işine son verdi ve bunlarla da ilgili bir OHAL Komisyonu kurdu. Bütün dosyalar incelendi; 2022 yılında sonuçlandırıldı. Toplam 17 bin 960 kişinin geçmişe dönük bütün hakları 8 kalemde verildi. Bunun haricinde 2020 yılında Milli Birlik Komitesi tarafından 1960 darbesinde gayrimenkulleri ellerinden alınan mağdurlar için de bu defa Meclis'in sorumluluğunda bir komisyon oluşturuldu. Onların hakları da bu yolla giderilme yoluna gidildi. Komisyonla olağanüstü dönemlerdeki haksız ve hukuksuz uygulamalarının giderilmesi yöntemi sadece bizim ülkemize mahsus bir durum değil; uluslararası hukukta da bunun yeri var. Bizim gibi başı darbelerle dertte olan Haiti, Şili, Uruguay gibi ülkelerde onarımın merkeze alındığı 'hakikat ve barış uzlaşı komisyonları' kurulmuştur. Bizim de talebimiz bu yöndedir." dedi.
"Hak bir bütündür, parçalı parçalı verilmez"
Kaya, "28 Şubat mazlum ve mağdurları için de mağduriyetlerin tespiti ve hakların iadesi komisyonunun kurulmasını arzu ediyoruz. Bununla ilgili olarak artık bu 28 Şubat mazlum ve mağdurların hakları verilerek biz bu dosyanın kapatılmasını istiyoruz. Biz ülkemiz için hizmet etmek istiyoruz. Ayağımızı aslında geçmişimize takılı bir pranga gibi bizi sürekli geriye çeken bir durum. Hak bir bütündür, parçalı parçalı verilmez. Kimin ne kadar hakkı kaldı ise yani bir birim hakkı kalana bu komisyon bir birim hakkı versin, on birim hakkı kalanın da on birim hakkını vermesini talep ediyoruz. Sesimizi Cumhurbaşkanımıza duyurmak istiyoruz." diye belirtti.
"28 Şubat döneminde darbeye direnenlere karşı bu toplumun ve bu devlete bir borcu var"
28 Şubat darbesinin mağdurları hakkında bilgi veren Kaya, "Mağdur konusunda esasta kesin rakamı ancak devletin kayıtları ortaya çıkarır. Bizim bir STK olarak bütün devletin kayıtlarına ulaşma gibi bir imkânımız yok. Ama resmi rakamlardan bahsedebilirim; 1997 ile 2002 yılları arasında 28 Şubat mahkemesinde, Devlet Personel Daire Başkanlığı’nın sunmuş olduğu bir rakamdır.; 28 Şubat darbesi sebebiyle ihraç edilen personel sayısı 4220’dir; bazı sendikaların sayılarına göre 3 bin civarında istifaya mecbur edilen mağdurlar var. 2017 yılından beri bu konu üzerine çalıştığımız için bir öngörümüz var; 10 bini geçmeyeceği kanaatini taşıyoruz. Ama bunun yanında zaten kurulacak bir komisyonla açık ve şeffaf bir şekilde süreç yönetildiği zaman sağlıklı bir rakama da ulaşabiliriz. Biz Sayın Cumhurbaşkanımızdan aslında bu komisyon kurulması konusunda bir irade ortaya koymasını arzu ediyoruz. Amacımız bu komisyon kurulduğu zaman herkesin sırtındaki yük ortadan kalkacak. Ayrıca mağdurları üzerindeki psikolojik baskı da insanların sırtından kalkacak. 28 Şubat döneminde darbeye direnenlere karşı bu toplumun ve bu devlete bir borcu var. Çünkü o dönemde darbeye direnen kadın ve erkekler bir darbeyi göğüslerinde söndürmüşlerdir. Bu borcun ödenmesi gerekiyor." ifadelerini kullandı. (İLKHA)